Sentrale senuweestelsel

Sentrale senuweestelsel
Inligting en eksterne bronne
Schematic diagram showing the central nervous system in yellow, peripheral in orange.
Inligting
Latyn	Systema nervosum centrale Pars centralis systematis nervosi[1]
Eksterne bronne
MeSH	D002490
FMA	55675

Die sentrale senuweestelsel is die grootste deel van die senuweestelsel van bilateraal simmetriese diere; dit bestaan uit die brein en rugmurg. Dit word so genoem omdat dit inligting integreer wat dit van alle dele van die liggaam ontvang en die aktiwiteit van elke deel koördineer en beïnvloed.

Die sentrale senuweestelsel is in die dorsale liggaamsholte geleë, met die brein in die harsingsholte en die rugmurg in die rugmurgkanaal. In gewerweldes word die brein deur die skedel beskerm, terwyl die rugmurg deur die werwels beskerm word. Albei word omring deur drie vliese, die meninges.^[2]

Soos ons uit die naam kan aflei, is dit die sentrale “beheerpos" van die liggaam. Daarin is al ons reaksies op prikkels, wat as sensasies deur die brein waargeneem word, en die geheimsinnige en wonderlike verskynsels van denke, gevoel en wil gesetel. Die grootharsings, kleinharsings en rugmurg bestaan uit 'n sagte stof, wat in die brein grys aan die buitekant en wit aan die binnekant, en in die rugmurg wit aan die buitekant en grys aan die binnekant is.

Hierdie stof is die senuweefsel en dit bevat die senuselle. Die selle is tussen 4 en 140 duisendstes van 'n millimeter groot. Hulle vertoon 'n groot verskeidenheid fatsoene en het almal uiters fyn uitsteekseltjies. Party selle het net een uitsteekseltjie, ander het twee en party het talle. As ons 'n sel met 'n groot aantal uitsteekseltjies onder 'n mikroskoop beskou, sal ons sien dat die uitsteeksels soos klein worteltjies lyk.

Hulle word dendriete of senuspriete genoem (Grieks dendron, 'n boom). Een van die spriete is lank en silindervormig en word die akson of senu-uitloper genoem. Die aksons is eintlik die senuvesels; wat ons senuwees noem, is eintlik slegs bundels aksons, wat baie lank kan wees. Die bundel senuwees wat van die rugmurg na die toon strek, is bv. meer as 100 cm lank.

Die eindpunte van die aksons is in aanraking met die senuselle van ons sintuigorgane of met die spiervesels. Sommige dra dus sensasies van hitte, pyn, lig, smaak en reuk na die brein en ander reguleer weer die bewegings van ons spiere in opdrag van die brein deur impulse van die brein na die eindpunte te vervoer.

1. ↑ Farlex Partner Medical Dictionary, Farlex 2012.
2. ↑ Maton, Anthea; Jean Hopkins; Charles William McLaughlin; Susan Johnson; Maryanna Quon Warner; David LaHart; Jill D. Wright (1993). Human Biology and Health. Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. pp. 132–144. ISBN 0-13-981176-1.